Kích thích thần kinh bằng điện xuyên da (TENS) là liệu pháp giảm đau không xâm lấn sử dụng dòng điện điện áp thấp để kích thích các dây thần kinh qua da. Nó thường được sử dụng trong vật lý trị liệu, phục hồi chức năng và quản lý cơn đau cho các tình trạng như đau mãn tính, đau sau phẫu thuật và co thắt cơ.
Cơ chế hoạt động:
Cơ chế đằng sau TENS chủ yếu dựa trên lý thuyết kiểm soát cổng của cơn đau và giải phóng opioid nội sinh:
- Lý thuyết kiểm soát cổng của cơn đau:
Được Melzack và Wall đề xuất vào năm 1965, lý thuyết này cho rằng nhận thức về cơn đau được điều chỉnh ở cấp độ tủy sống. Khi TENS truyền xung điện, nó kích thích các sợi A-beta đường kính lớn ở da và các mô bên dưới. Các sợi này có thể ức chế sự truyền tín hiệu đau được truyền bởi các sợi A-delta và C nhỏ hơn. Về cơ bản, sự kích thích của các sợi A-beta “đóng cánh cổng” đối với các tín hiệu đau, làm giảm nhận thức về cơn đau. Điều này có thể được hình dung như một sự cạnh tranh giữa đầu vào cảm giác (từ TENS) và đầu vào đau.
- Giải phóng Opioid nội sinh:
TENS đã được chứng minh là thúc đẩy giải phóng endorphin và các opioid nội sinh khác trong hệ thần kinh trung ương. Các chất giảm đau tự nhiên này liên kết với các thụ thể opioid, làm giảm đau hơn nữa và tăng cường cảm giác khỏe mạnh.
- Thư giãn cơ:
Ngoài việc giảm đau, TENS có thể giúp thư giãn cơ. Các xung điện có thể làm giảm căng cơ và co thắt, có lợi trong việc kiểm soát các tình trạng như đau xơ cơ và hội chứng đau cơ.
Các loại TENS
- TENS thông thường:Cung cấp xung tần số cao (80-100 Hz) với cường độ thấp. Chế độ này chủ yếu hoạt động thông qua lý thuyết điều khiển cổng và giảm đau ngay lập tức.
- TENS giống châm cứu (AL-TENS):Sử dụng kích thích tần số thấp (1-4 Hz) và cường độ cao hơn. Chế độ này nhằm mục đích kích thích giải phóng endorphin và thường được sử dụng để giảm đau lâu dài.
- Chế độ Burst TENS:Kết hợp các yếu tố của cả TENS thông thường và TENS châm cứu, truyền xung theo từng đợt. Phương pháp này có thể tăng cường giảm đau và thoải mái.
- TENS ngắn mạnh mẽ:Sử dụng cường độ cao và tần suất cao trong thời gian ngắn, thường được dùng để giảm đau cấp tính trong các thủ thuật.
Ứng dụng
TENS được sử dụng trong nhiều bối cảnh lâm sàng khác nhau, bao gồm:
- Quản lý cơn đau mãn tính: Các tình trạng như viêm khớp, đau lưng dưới và đau thần kinh.
- Giảm đau sau phẫu thuật: Hỗ trợ giảm sự phụ thuộc vào thuốc opioid.
- Quản lý cơn đau chuyển dạ: Được sử dụng trong một số trường hợp để làm giảm sự khó chịu trong quá trình sinh nở.
- Phục hồi chức năng: Thúc đẩy quá trình phục hồi bằng cách giảm đau và thúc đẩy thư giãn cơ trong quá trình vật lý trị liệu.
An toàn và cân nhắc
TENS thường được coi là an toàn khi sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, có những chống chỉ định, bao gồm:
- Không khuyến khích sử dụng trên những vùng bị suy giảm cảm giác, vết thương hở hoặc một số thiết bị y tế (ví dụ: máy tạo nhịp tim).
- Cần thận trọng đối với những người mắc các bệnh lý cụ thể như động kinh hoặc bệnh tim.
Phần kết luận
TENS là một phương pháp đa năng và hiệu quả để kiểm soát cơn đau, tận dụng kích thích điện để thay đổi nhận thức về cơn đau thông qua cả cơ chế ngoại vi và trung tâm. Bản chất không xâm lấn và độ an toàn tương đối của nó khiến nó trở thành một công cụ có giá trị trong cả bối cảnh lâm sàng và tại nhà cho những bệnh nhân muốn giảm đau do nhiều tình trạng đau khác nhau. Cũng như bất kỳ phương thức điều trị nào, phản ứng của từng cá nhân có thể khác nhau và nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia chăm sóc sức khỏe để có kế hoạch điều trị cá nhân hóa.
Thời gian đăng: 08-10-2024
